Dırnaqarası Ziyalılar Forumunun fəaliyyəti ərəb modelinin Azərbaycana gətirilməsinə yönəlib, oradan bu tüstü qalxır

Simsar.az Milli Məclisin üzvü, Bakı Dövlət Universitetinin rektoru akademik Abel Məhərrəmovun “Media forum” saytına verdiyi müsahibəni təqdim edir:


- Professor Rafiq Əliyev Dövlət Neft Akademiyasının kafedra müdiri vəzifəsindən çıxarılandan sonra ziyalıların cəmiyyətdəki mövqeyi ilə bağlı müzakirələr daha geniş vüsət aldı. Bakı Dövlət Universitetində çalışan 250-yə yaxın alim isə müraciət yayaraq Azərbaycan Ziyalılar Forumunu və Rafiq Əliyevi ittiham etdi. Niyə belə bir müraciət qəbul etmək qərarına gəldiniz?
- Bakı Dövlət Universitetinin tarixi xidmətləri olduqca böyükdür. Azərbaycanda yalnız maarifçilik, elm və təhsilin inkişafında deyil, həm də dövlətçilik ideologiyasının formalaşmasında, qorunmasında bu universitetin xidmətləri var. Mən BDU-nu elm və təhsil ocağı olmaqla yanaşı həm də bir ideoloji, dövlətçiliyin keşiyində duran mərkəz hesab edirəm. Bu gün hər bir azərbaycanlı, xüsusən də BDU-nun ziyalıları Azərbaycanın inkişafına dəstək verməyi, sabitliyi, dövlətçiliyi, müstəqilliyi qorumağı düşünürlər, bunun yollarını axtarırlar. Ona görə də ölkə ziyalılarına müraciət etmək qərarına gəldik.
Amma bu, birbaşa Dövlət Neft Akademiyasında kiminsə işdən azad olunması ilə bağlı deyildi. Bəyanat dırnaqarası Ziyalılar Forumunun fəaliyyəti haqda idi. Bir neçə ziyalı yığışıb dırnaqarası Ziyalılar Forumu yaradıb, ziyalılar adından ölkədəki vəziyyət, narahatlıq yaradan məsələlər, məqamlar haqda bəyanatlar qəbul edirlər. Hesab edirəm ki, onlar ölkədəki sabitliyi pozmaq, vəziyyəti dramatikləşdirmək, xırda problemləri şişirtmək istəyirlər, fəaliyyətləri, ortaya qoyduqları mövqe və düşüncələri buna xidmət edir.
Əlbəttə, Azərbaycanda uğurlarımızla yanaşı çatışmayan cəhətlər də var. Cənab prezident İlham Əliyev də bunları görür, bəzi sahələrdə olan çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün daim açıq bəyanatlar, tapşırıqlar, sərəncamlar verir. Amma bir məsələni də nəzərə almaq lazımdır ki, inkişaf etmiş ölkələrdə - ABŞ-da, Böyük Britaniyada, Fransada, İspaniyada da belə problemlər var. Son vaxtlar bu ölkələrdə baş verən proseslər hamıya məlumdur. İnsanlar sosial durumlarına, maaşların azaldılmasına etiraz olaraq küçələrə çıxırlar, polis də bunun qarşısını almaq üçün sərt tədbirlərə əl atır. Eyni zamanda başqa problemlər də var.
Azərbaycanın indiki durumunda xırda problemləri dramatikləşdirib önə çəkmək düzgün deyil. Biz hesab edirik ki, ərəb modelinin Azərbaycana gətirilməsi düşüncəsi ilə atılan addımlar qəbuledilməzdir, buna imkan vermək olmaz, ölkəmizdə belə fəaliyyətə yer yoxdur.
Yalnız bu məsələyə deyil, bir ideoloji mərkəz olaraq həmişə Azərbaycanda gedən bütün proseslərə reaksiya veririk. Hesab edirik ki, dırnaqarası Ziyalılar Forumunda olan 20-30 adamın dediyi, verdiyi bəyanatlar Azərbaycan ziyalılarının düşüncəsi deyil. Yalnız BDU-da 300-dən artıq akademik, professor, neçə-neçə deputat var. Mən hələ digər əməkdaşları demirəm. Belə çıxır ki, BDU-nun 20 alimi bir yerə yığılıb danışsa, bu, yeni bir ideyadır?
Əlbəttə, biz yeni ideyalara dəstək veririk. Amma gərək məntiqi ideya olsun. Biz hadisələri dramatikləşdirib ölkədə qeyri-sabitliyə şərait yaratmağın, buna səbəb olacaq addımların atılmasının tərəfdarı deyilik. Ona görə də müraciət qəbul etdik.
Alimlər də bu məsələlərə biganə deyil, öz aralarında müzakirələr aparırlar. Deyirlər ki, dırnaqarası Ziyalılar Forumunda olanlar niyə belə addımlar atırlar, hər şeyi yalnız qara rəngdə göstərən bəyanatlar verirlər. Yığışıb təklif etdilər ki, biz də bir bəyanat qəbul edək. Bunu dövlətlə, ayrı-ayrı adamlarla, o cümlədən Rafiq Əliyevlə bağlamaq lazım deyil. Bizim yaydığımız müraciət BDU ziyalılarının dırnaqarası Ziyalılar Forumunda Azərbaycan dövlətçiliyi əleyhinə səsləndirilən fikirlərə, ortaya qoyulan mövqelərə etirazıdır.

- Amma əksəriyyət belə hesab edir ki, müraciət siyasi hakimiyyətin sifarişi ilə yazılıb və yayılıb. Müraciəti hazırlamamışdan əvvəl siyasi hakimiyyət təmsilçiləri ilə məsləhətləşmələriniz olmuşdumu?
- Bu, siyasi sifariş deyil. Müraciətin hazırlanması da, yayılması da BDU ziyalılarının təşəbbüsüdür. Universitet ziyalıları bütün hadisələrdə, proseslərdə, o cümlədən milli azadlıq hərəkatında öndə olublar. Milli hərəkat BDU-dan başlanıb. Əgər ölkədə ciddi narahatlıq yaradan hadisələr olsaydı, BDU ziyalıları da bu addımı atardılar, buna münasibət bildirərdilər.
Xırda problemlərin olduğunu biz də görürük, buna münasibət bildiririk, mövqeyimizi ortaya qoyuruq. Milli Məclisin komitələrində 2012-ci ilin dövlət büdcəsi müzakirə olunanda mən bır sıra narahatlıq yaradan məsələlərdən danışdım. Yəni heç kim universitetin ziyalılarına nəyəsə münasibət bildirməyi qadağan etməyib, problemi görəndə ona münasibət bildirə bilərlər. Eyni zamanda BDU ziyalılarını kimsə hansısa məsələyə münasibət bildirməyə yönəltmir. Bu, ziyalı mövqeyidir.
Biz məsələləri dramatikləşdirib dövlətçilik əleyhinə yönəltməyin tərəfdarı deyilik. Azərbaycanın bütün dövlətçilik tarixində bugünkü kimi inkişaf dinamikası olmayıb. Bu, Allahın bir şansıdır Azərbaycana verilib. Hazırkı yüksək inkişaf dinamikasına ümummilli liderimiz Heydər Əliyev və cənab prezidentimiz İlham Əliyevin uğurlu siyasəti nəticəsində nail olunub. Bu gün dünyada 5 minə yaxın millət, xalq var. Amma onlardan yalnız 200-ü dövlət qurub. Bu dövlətlər arasında Azərbaycan irəliyə doğru çox sürətlə gedir. Xarici ölkələrdə səfərdə olanda mənə deyirlər ki, Azərbaycan ərazisinin 20 faizi işğal olunub, müharibə şəraitində yaşayırsız, bir milyon qaçqın var və soruşurlar ki, bəs hazırkı inkişafa necə nail olmusunuz. Hesab edirəm ki, bu problemlərin olmasına baxmayaraq belə bir inkişaf dinamikasına nail olmaq Heydər Əliyev siyasətinin uğuru, İlham Əliyev siyasətinin zirvəsidir. Belə bir məqamda birdən-birə ərəb modelinin Azərbaycana gətirilməsinə çalışmaq, belə bir düşüncə ilə yaşamaq olmaz.
Açıq şəkildə deməliyəm ki, bu adamların əksəriyyəti müxalifət qüvvəsi kimi ordan-burdan, xaricdən qrant alır. Qrant verənlərin də, alanların da məqsədi bu qüvvələri Azərbaycanda gücləndirmək, dövlətçiliyə qarşı fəaliyyətə sövq etməkdir. Bir ziyalı kimi deyirəm ki, bu gün Azərbaycanda sabitliyi qorumaq lazımdır. Dırnaqarası Ziyalılar Forumunun keçirdiyi tədbirlər isə ölkədə siyasi sabitliyi pozmağa yönəlib, buna xidmət edir. Ona görə də onları bu fəaliyyətlərinə son qoymağa çağırırıq.

- Qrant alıb dövlətçiliyə qarşı fəaliyyət göstərənlər kimlərdir?
- Onlar 20-30 nəfərdirlər, şəkilləri bütün qəzetlərdə, saytlarda yayılır. Onlar həmin adamlardır. Bilirik ki, onlar qrantlar alırlar, elmi ezamiyyətlərə gedirlər. Bunlar təsdiqlənmiş məsələlərdir.

- Akademik Cəlal Allahverdiyev bildirib ki, müraciəti xüsusi qeydlə imzalayıb. Professor Qulu Məhərrəmli isə deyib ki, başqa bir müraciətə qol çəkib və orda ziyalılar haqda belə ittihamlar olmayıb...
- Onların hər ikisi müraciətə imza atıb. Müraciətdə imzaları ola-ola niyə belə danışdıqlarını bilmirəm. Onlar gedib dırnaqarası Ziyalılar Forumunda da bir cür, gəlib burada isə başqa formada danışırlar. Bu, ikili mövqe, şəraitə uyğun fikir bildirmək, mövqeyini dəyişməkdir. Əgər qol çəkmisənsə, niyə belə açıqlama verirsən? Cəlal Allahverdiyev müraciətə mənim qəbul otağımda qol çəkib. Kabinetdən çıxanda onu müraciəti imzalayarkən görmüşəm.

- Ziyalılar Forumu son tədbirlərində cəmiyyət və əxlaq, milli barış problemini müzakirə edib. Niyə bu müzakirələrdən narazı qalmısız? Yəni hesab edirsiz ki, cəmiyyətdə heç bir problem yoxdur?
- Elə bir ölkə, cəmiyyət yoxdur ki, orada problem olmasın. Bununla tamamilə razıyam. Xüsusən də Azərbaycan bu gün müharibə şəraitindədir. İnkişaf etdikcə problemlərin sayı da artır. Bir vaxt deyirdik ki, Azərbaycanda dövlətçiliyi qoruyaq. İndi isə elmə, təhsilə ayrılan vəsaitin, müəllimlərin maaşının artırılmasını tələb edirik. Biz də sözümüzü deyirik, tələb edirik. Amma bu, düşmən dəyirmanına su tökmək formasında olmamalıdır. Dırnaqarası Ziyalılar Forumunun fəaliyyəti ərəb modelinin Azərbaycana gətirilməsinə yönəlib, oradan bu tüstü qalxır. Bizi bu narahat edir. Yoxsa ziyalının öz sözünü deməsində heç bir problem yoxdur. Elmin, təhsilin, innovasiya sahələrinin inkişafı haqda təkliflərini yazıb versinlər. Qoy alim kimi öz fikirlərini yazıb təqdim etsinlər. Amma bunu edən yoxdur. Onlar bir qayda olaraq yığılıb deyirlər ki, dövlət düzgün idarə olunmur. Dövlət necə düzgün idarə olunmur ki, bataqlıqdan dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin sırasına gəlmişik.

- Rafiq Əliyev dünyada tanınan və Azərbaycanı dünyada tanıdan alim hesab olunur. İşə gəlməməsini əsas kimi göstərib onun işdən azad olunmasını necə qiymətləndirirsiz? Əksəriyyət belə hesab edir ki, bu, Azərbaycan elminə zərbədir...
- Əsl alim kafedra müdiri olsa da, olmasa da alimdir. Yəni kafedra müdiri olmaqla alimin səviyyəsi, rütbəsi artmır. Əksinə, BDU-da bir neçə kafedra müdiri Boloniya prosesinin tələbləri çərçivəsində bu vəzifəsini yerinə yetirmək istəmədiyinə görə ərizə yazıb vəzifədən gedib. Çünki bu vəzifəni tutanlar səhər saat 9-da işə gəlməlidir və axşam 5-dək işdə oturmalıdır. Kafedra müdirləri heç dərs deməyə də bilərlər. Əgər kimsə dərs demək istəsə, onda əlavə yarımştat işləməlidir və axşam saat 7-dək işdə olmalıdır. Bəzi alimlərimiz də məsələyə sovet rejimində olduğu kimi yanaşırlar. Onlar fikirləşirlər ki, professor olduqlarına görə əvvəllər olduğu kimi yenə də arabir işə gələcəklər, eyni zamanda kafedra idarə edəcəklər. Boloniya prosesi tələbləri ilə hər adam kafedra müdiri ola bilmir. Bunun üçün kafedra müdirinin dərslərdə oturmaq, tədris planları üzərində işləmək üçün vaxtı olmalıdır. Hazırda kafedra müdirlərinin işləri həddən çoxdur. Ona görə də kafedra müdirlərinə dərs demək məsləhət bilinmir. İndi kafedra müdiri bir növ inzibati vəzifə olub. Bəzi köhnə alimlər də bunu qəbul etmirlər.
Belə alimlər BDU-da da var. Mən onun nəyə görə işdən çıxarıldığını konkret bilmirəm. Amma mətbuatdan oxuduğuma görə işə gəlmədiyinə, kafedraya düzgün rəhbərlik etmədiyinə görə işdən çıxarılıb. Bu da ali təhsil ocağının daxili işidir. İşində nöqsanlara yol verən əməkdaşları vəzifəsindən çıxarmaq ali təhsil ocağı rəhbərliyinin qanunu hüququdur. Ümumiyyətlə belə hallar Azərbaycanda, o cümlədən BDU-da var. Kimsə bacarmırsa, gəlib ərizəsini yazıb vəzifədən gedir.
Hesab edirəm ki, Rafiq Əliyevin kafedra müdiri vəzifəsindən çıxarılması qəti şəkildə elm üçün itki deyil. Çünki bu adam alimdir, məqalələr yazırdı, yenə də yazacaq. Bunun niyə dramatikləşdirildiyini mən də başa düşə bilmirəm. Bir neçə ay əvvəl BDU-nun beş prorektoru, bir neçə dekan bir gündə işdən çıxarıldı. Onların bəziləri Yeni Azərbaycan Partiyası Siyasi Şurasının üzvüdür, partiya rəhbərliyində fəaliyyət göstəriblər, partiyada tarixi xidmətləri olan adamlardır. Amma heç bu dramatikləşmədi. Onların bəziləri heç ondan əskik alim deyillər. Yaxud təhsil nazirinin üç mavini vəzifədən çıxarıldı. Xalq heç bunu da dramatikləşdirmədi. Çünki ölkədə islahatlar gedir, insanların tutduqları vəzifəni icra etməyə gücünün, enerjisinin çatıb-çatmamasına baxılır.