“Ortaq türkcə yaratmaq marağı yoxdur. Sadəcə dillər arasında ortaq ünsiyyətin genişlənməsi istənilir. Əslində buna da çalışılmır”.
Bunu Simsar.az-a açıqlamasında Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri, filologiya elmləri doktoru Nizami Cəfərov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu məsələdə əsasən Türkiyə türkcəsi ön plana çıxır: “Önə çıxma Türkiyənin daha böyük olması, daha çox əhalisi, daha böyük təhsil şəbəkəsi və KİV-nin olması ilə əlaqəlidir. Hər bir böyük xalqın, dövlətin nüfuzu da daha yüksək olur. Bu məsələdə Türkiyə ön plana keçmək üçün xüsusi canfəşanlıq da göstərmir. İstər beynəlxalq, istər türk dünyası səviyyəsində keçirilən tədbirlərdə hər kəs öz dilində danışır. Məsələn, Türkdilli Dövlətlərin Parlament Assambleyasının yığıncağında iştirak edən bütün nümayəndələr öz dillərində danışdılar. Sənədlər də müxtəlif türk dillərində hazırlandı. Yəni, rəsmi səviyyədə Türkiyə türkcəsinin üstünlüyü qəbul olunmur. Amma proses təbii şəkildə Türkiyənin öndə olduğunu göstərir. Təqribən 100 milyona yaxın insan Türkiyə türkcəsində danışır. Azərbaycan türkcəsi də Türkiyə türkcəsinə anlaşma baxımdan yaxındır”.
N. Cəfərov ortaq türkcə yaratma istəyinin arxasında siyasi iradənin olub olmamasına da aydınlıq gətirib. O bildirib ki, burada siyasi iradə ola bilməz. Bu dostluq, qardaşlıq və sadəcə ünsiyyət məsələsidir. Heç bir dövlət başqa dövlətə öz dilini güclə qəbul etdirə bilməz. Bunun üçün cəhd də göstərilmir.
“Qloballaşan dünyada ortaq türkcəyə ehtiyac varmı?” sualını isə N. Cəfərov belə cavablandırıb: “Ortaq türkcəyə sözsüz ki ehtiyac var. Bu türklərin ortaq ünsiyyətinin şərtidir. Müşahidələr göstərir ki, Türk dövlətləri arasında ortaq ünsiyyət vasitəsi kimi rus dilindən istifadə edilir. Bu da SSRİ-nin təsiri ilə əlaqəlidi. Müasir dövrdə ingilis dili də istifadə olunmağa başlayıb. Ancaq bu dil aparıcı dil olma səviyyəsinə çatmayıb. Bu mənada ortaq türk dilinə ehtiyac var. Həm də bu addım dilin zənginləşməsinə səbəb olacaq. Məsələn, Azərbaycan dilinin sintaktik quruluşu Türkiyə türkcəsindən daha zəngindir. Xüsusilə tabeli mürəkkəb cümlə quruluşu. Türkiyə türkcəsi də bundan öz bəhrəsini zamanla götürür”.
Ülviyyə Cövdətqızı
Aybəniz Haşımova Fidan Hacıyevanı təbrik etdi
Sabah 31 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başlayıb
Türkiyə Milli Suverenlik və Uşaq Bayramı Gününü qeyd edir
.jpg)
